Deri kanseri türleri nelerdir ve risk faktörleri nelerdir?

Deri kanserleri, cilt hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Başlıca türleri şunlardır:

1. Melanom (En Tehlikeli Tür)

• Melanositlerden (pigment üreten hücreler) kaynaklanır.
• Hızlı yayılabilir ve ölümcül olabilir.
• Belirtileri: Asimetrik, düzensiz kenarlı, koyu renkli, hızla büyüyen veya renk değiştiren benler.

2. Bazal Hücreli Karsinom (En Yaygın Tür)

• Bazal hücrelerden kaynaklanır, genellikle yavaş büyür ve nadiren metastaz yapar.
• Belirtileri: İnci gibi parlak, pembemsi nodüller veya açık yara gibi görünebilir.

3. Skuamöz Hücreli Karsinom

• Epidermisteki skuamöz hücrelerden gelişir.
• Melanom kadar agresif değildir ancak tedavi edilmezse yayılabilir.
• Belirtileri: Pullu, kırmızı lekeler, kabuklu yaralar veya kanayan şişlikler.

4. Diğer Nadir Türler

• Merkel Hücreli Karsinom (agresif ve nadir)
• Kutanöz Lenfoma (lenf sisteminden kaynaklanır)

---

Deri Kanseri Risk Faktörleri

1. UV Işınlarına Maruziyet

• Güneş ışınları ve solaryum, en büyük risk faktörleridir.
• Özellikle çocuklukta güneş yanığı geçirmek riski artırır.

2. Cilt Tipi

• Açık tenli, renkli gözlü, sarışın/kızıl kişilerde risk daha yüksektir.
• Çillenme ve kolay güneş yanığı olma önemli belirteçlerdir.

3. Genetik Yatkınlık

• Ailede deri kanseri öyküsü varsa risk artar.
• CDKN2A gen mutasyonu gibi faktörler melanom riskini yükseltir.

4. Benler (Nevüsler)

• Çok sayıda ben (özellikle atipik/displastik nevüsler) melanom riskini artırır.

5. Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması

• Organ nakli sonrası immünsupresif ilaç kullanımı.
• HIV/AIDS gibi hastalıklar.

6. Kimyasallar ve Radyasyon

• Arsenik, katran, uzun süreli X-ışını maruziyeti.

7. Yaş ve Cinsiyet

• Yaşlandıkça risk artar, ancak melanom gençlerde de görülebilir.
• Erkeklerde skuamöz hücreli kanser daha sıktır.

---

Korunma ve Erken Teşhis

✅ Düzenli ben muayenesi (ABCDE kuralına göre kontrol: Asimetri, Border, Color, Diameter, Evolution)
✅ Yüksek faktörlü güneş kremi (SPF 30+) ve fiziksel koruma (şapka, uzun kollu giysiler)
✅ Solaryumdan kaçınma
✅ Dermatolojik tarama (özellikle yüksek risk grubundaysanız)

Uyarı: Cildinizde hızla büyüyen, kanayan, kaşınan veya renk değiştiren bir lezyon fark ederseniz dermatoloğa başvurun. Erken teşhis, tedavi başarısını büyük ölçüde artırır.